Kolenfeest in Collina

Toen ik afgelopen zomer mijn huurcontract ondertekende, lachte mijn huisbazin. ‘Dus je verhuist eind september? Perfecte timing: het weekend daarop kan je al meteen naar het kolenfeest hier in het dorp.’

‘La festa dei cavoli nostri’

Sinds 2019 wordt in Collina begin oktober ‘la festa dei cavoli nostri’ gevierd. En dat betekent niet alleen letterlijk ‘het feest van onze kolen’, maar ook zoveel als ‘wat we zelf doen, doen we beter’. En gelijk hebben ze: de witte kool van Collina is een bijzondere soort, die alleen hier groeit, en op de lijst van Italiaanse erkende slow food producten prijkt. De kool was lang een van de belangrijkste voedingsmiddelen hier, naast gerst en rogge. Dat waren immers de enige gewassen die het goed deden in dit bergklimaat op 1250 meter hoogte.

Een trekpleister voor foodies

Op de zondag van het feest lijkt het ingeslapen Collina even het centrum van de wereld. Het rustige dorpje met nauwelijks 40 inwoners verandert in een trekpleister voor nieuwsgierigen uit alle uithoeken van Friuli. De hoofdstraat is afgesloten voor het verkeer en staat vol kraampjes met ambachtelijke streekproducten. Op het dorpsplein speelt een bandje vrolijke schlagermuziek in Tiroolse outfit en genieten mensen aan lange tafels in het zonnetje van stevige bergkost en een frisse pint bier.

Een druk programma

Maar er is meer dan alleen eten en drinken (al heb ik het stille vermoeden dat veel bezoekers toch vooral daarvoor komen). ’s Ochtends kan je een gegidst bezoek brengen aan het veld waarop de kolen geteeld worden, en daarna is er een theatervoorstelling in openlucht met slow food als thema. Als nieuwe inwoner ga ik enthousiast mee op verkenning.

Kolengeheimen

Onze gids Michele vertelt hoe de dorpsbewoners generaties lang hun eigen zaden kweekten voor de witte kool, en hoe zijn familie die traditie uiteindelijk nog als enige voortzette. Zes jaar geleden werd er een coöperatie opgericht met als doel de teelt nieuw leven in te blazen. Een jaar later was het eerste kolenfeest een feit. Michele legt uit hoe de kool gekweekt wordt: in mei wordt er voorgezaaid en twee maanden later worden de jonge plantjes uitgeplant in volle grond, op het veld waar we nu staan. Eind september zijn de eerste kolen klaar voor de oogst, die volledig manueel gebeurt.

Zuurkool

Na de uitleg volgt er nog een demonstratie. De witte kool kan je natuurlijk vers eten, rauw of gestoofd, maar traditioneel wordt hij ook gebruikt om zuurkool te maken. Michele laat zien hoe dat in zijn werk gaat: met een schaaf snijdt hij de kool in dunne schijfjes, die in een groot vat vallen. De koolschijfjes worden in laagjes afgewisseld met zout, tot aan de rand van het vat, en bedekt met een gewicht. Na minstens 45 dagen fermenteren is de zuurkool klaar.

Theater en tradities

Het theater is verrassend boeiend en grappig. Ik bedenk me hoe typisch dit is voor Italië: een hele voorstelling gewijd aan eten en tradities! Als ik al geen voorstander was van lokale en biologische seizoensproducten, dan was ik het nu wel geworden. Voor ik naar huis ga, koop ik nog een kool aan een van de kraampjes. Ik weet alvast wat ik ga klaarmaken vanavond.